Ineke (51) zegde haar goedbetaalde baan als training & development manager op en begon een ontdekkingstocht naar het thema dienstbaarheid. Ze runt sinds 2003 een praktijk in begeleiding bij sterven, afscheid en rouw. Samen met haar cliënten en hun naasten ontdekt ze steeds nieuwe lagen en vormen van wat dienstbaarheid nu werkelijk inhoudt.
Ineke: “Als je jouw leven leeft in overeenstemming met wie je werkelijk bent, dan kun je in vrede loslaten als het tijd is om afscheid te nemen.”
Een burn-out was eind jaren ‘90 voor Ineke het signaal om kritisch te kijken naar hoe ze haar leven vorm en inhoud gaf. Ze werkte op dat moment al jaren in het bedrijfsleven, maar geleidelijk aan was het gevoel ontstaan dat ze niet langer op haar plek zat, evenals het niet langer te onderdrukken verlangen om dienstbaar te zijn.
Ruimte voor verlangen
“Ik wist toen niet eens precies wat dienstbaarheid was, al voelde ik wel dat het ging om iets dat wezenlijk anders was dan je in de meeste dienstverlenende beroepen ziet.” Ze besloot ruimte te maken voor dit verlangen. Toen ze op het werk een reorganisatie moest begeleiden, schrapte ze in overleg met haar leidinggevende haar eigen functie, waarna ze vrij was om een nieuwe richting in te slaan. “Mijn eerste stap was een studie aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht, waar ik vooral vakken over geestelijke begeleiding volgde. Het inzicht diende zich op een gegeven moment vanzelf aan. Werken met of zorgen voor mensen die gaan sterven leek me de ultieme vorm van dienstbaarheid.” Drie jaar later startte Ineke haar praktijk Weerschijn, voor sterven, afscheid en rouw.
“Als je een baan hebt, is heel veel automatisch geregeld. Als student, en later als zelfstandige en vrijwilliger, moest ik opeens weer alles uit mezelf halen.”
Zekerheden loslaten
Er ging echter een innerlijke worsteling vooraf aan haar besluit. Vooral omdat ze zekerheden losliet. “Ik zegde een baan met een goed salaris op en koos voor een onzeker bestaan als zelfstandig ondernemer en ging bovendien vrijwilligerswerk doen in een hospice. Als je een baan hebt, is heel veel automatisch geregeld. Als student, en later als zelfstandige en vrijwilliger, moest ik opeens weer alles uit mezelf halen. Bovendien had ik een verantwoordelijkheid naar mijn gezin toe. Mijn stap raakte daardoor ook aan basale zekerheden. Konden we mijn vaste salaris bijvoorbeeld wel missen? Maar toen ik eenmaal de beslissing had genomen, wist ik dat het goed was. Vanaf dat moment ontvouwden de ontwikkelingen zich allemaal vanzelf.”
Belangeloos iets voor een ander doen
De definitie van dienstbaarheid die Ineke er destijds op nahield was belangeloos iets doen voor een ander. Vandaar de keuze voor het begeleiden van mensen in hun laatste levensfase, legt ze uit. “Ergens houdt het op met stervende mensen. Je kunt belangeloos iets voor hen doen zonder dat er daarna nog verplichtingen zijn of dat je er nog iets voor terug kunt verlangen.”
“Dienstbaarheid is uitdrukking geven aan wie je ten diepste bent en aan wat je hier te doen hebt.”
Dienen vanuit overvloed
Ineke verdiepte zich echter verder in het thema dienstbaarheid en ontdekte het volgende: “Het gaat erom vanuit welke laag je iets doet voor een ander. Je kunt dienen vanuit armoede, vanuit een eigen tekort. Het kan ook vanuit rijkdom. Dan zijn geven en ontvangen in balans. Bovenal kun je dienen vanuit overvloed. Dan doe je in het moment wat nodig is, zonder aanzien des persoons. Je doet wat aan de orde is, als vanzelf , vanuit een innerlijk weten. En dat is wat dienstbaarheid werkelijk is: uitdrukking geven aan wie je ten diepste bent en aan wat je hier te doen hebt. Dat is vervullend voor jezelf en je draagt op die manier ook bij aan het grotere geheel.”
“Sterven is een wezenlijk proces. Aan het sterfbed vallen alle maskers weg, kom je heel dicht bij jezelf en bij anderen.”
Andere werkelijkheid
Het is een spirituele kijk op het leven, waar Ineke op heel elementaire wijze invulling aan heeft gegeven. “Sterven is een wezenlijk proces. Aan het sterfbed vallen alle maskers weg, kom je heel dicht bij jezelf en bij anderen. Die buitenkant is dan niet meer van belang. Rollen, statussen, het doet er niet meer toe. De werkelijkheid van stervenden is een andere dan de dagelijkse realiteit. Ze verkeren af en toe in een andere dimensie. Het maakt je leven heel rijk als je daarvoor openstaat.”
“Dit is er óók, náást ons dagelijkse bestaan met alles waar we druk mee zijn.”
Uitzinnige vreugde
Ineke haalt het voorbeeld aan van een vrouw die al langere tijd in het hospice lag en op het einde dagenlang in een andere wereld leek te vertoeven. “Maar opeens was ze heel helder. Ik was toen bij haar in de kamer. Ze keek haar naasten een voor een aan en kwam omhoog met een stralende glimlach en met gespreide armen, alsof ze dierbaren ontmoette. Daarna was ze weg. Er kwam een immense vrede in de kamer, dat kon ik heel erg goed voelen. Zo kunnen er rond sterven ook momenten van uitzinnige vreugde zijn. Het is iets dat je meebeleeft van een andere dimensie. Dat is er óók, weet ik dan, náást ons dagelijkse bestaan met alles waar we druk mee zijn.”
Balans opmaken
In het zicht van de naderende dood zijn mensen geneigd de balans op te maken, vertelt Ineke. “Het is een innerlijk proces van in het reine komen met het geleefde leven. Ik was bij een vrouw die al dagen heen en weer bewoog tussen de realiteiten en opeens zei ze, heel helder: ‘Nu begrijp ik het pas!’ Op dat moment viel voor haar alles op zijn plek. Ik vind dat intrigerend, dat je pas als je uit je fysieke beperkingen treedt, het hele plaatje ziet. Dat je dan ook de intenties van anderen invoelt. En dat je begrijpt waarom dingen gaan zoals ze gaan.”
“Waarom wachten tot je sterfbed?”
Innerlijke verruiming
Om zulke inzichten te verkrijgen, hoeven we overigens niet per se te wachten tot op ons sterfbed, zegt Ineke. “Het kan ook nu. We kunnen ons eigen gelijk loslaten en ons openstellen voor de ander. Op die manier kun je je innerlijk verruimen. Zo probeer ik zelf in elk geval te leven. Ik kies ervoor om te begrijpen waarom mensen zeggen wat ze zeggen of doen wat ze doen. Het geeft rust. Waarom wachten tot je sterfbed? Als we die ruimte nu al maken, besparen we onszelf en de wereld om ons heen een hoop ellende.” Afdwingen kunnen we het echter niet. “Zo’n levenshouding komt uit een innerlijk verlangen voort. Pas als het in je opkomt, is de tijd rijp en kun je het aangaan. Je bepaalt zelf of het onderdeel is van je levenspad.”
Loslaten in vrede
Ineke weet inmiddels zeker dat voldoening en vervulling daar ontstaan waar wij uitdrukking geven aan wie wij ten diepste zijn. “Ik heb dat talloze malen mogen zien in mijn werk. Als je niet hebt geleefd naar de kwaliteiten die je hebt gekregen, naar wie je in essentie bent, kan het heel erg moeilijk zijn om los te laten. Ik volg daarom zoveel mogelijk de weg waar ik een innerlijk ‘ja’ bij voel. Natuurlijk maken we fouten en kunnen we spijt hebben van dingen die we wel of niet hebben gedaan, dat kan gebeuren. Maar als je het leven leeft dat in overeenstemming is met wie je werkelijk bent, dan kun je in vrede loslaten als het tijd is om afscheid te nemen.”
Meer weten over Ineke, het werk dat zij doet en de boeken die zij schreef? Neem een kijkje op www.weerschijn.nl >
Help je mee?
Wil je helpen? Like dan de pagina van 365 Mooie Mensen op Facebook. Op deze manier komen meer mensen met het inspirerende verhaal van Ineke in contact. En het helpt mij om nieuwe Mooie Mensen te vinden voor meer van dit soort prachtige interviews. Op naar de 365!